avusturya faşizmi

avusturya faşizmi, 1920’li ve 1930’lu yıllarda faşizmin avusturya yorumu.

avusturya’da faşizm herşeyden önce heimwehr adı verilen paramiliter gruplar tarafından temsil ediliyordu. bu gruplar 1918’de kurulan 1. cumhuriyet’in demokratik ilkelerine karşı mücadele veriyorlardı. othmar spann’ın ve italyan faşizmi’nin etkisinde bu paramiliter gruplar antiparlamenter, görünüşte antikapitalist bir devlet iktidarını savunuyorlardı (18 mayıs 1930’da ilan edilen korneuburg yemini). bu programın kimi parçaları şansölye engelbert dollfuß tarafından 1 mayıs 1934’de ilan edilen mayıs anayasası’na alındı. bu anayasa aracılığıyla avusturya ruhani-otoriter-faşist bir devlet biçimine dönüştü. dollfuß baskıcı bir rejim uyguladı ve önce komünist sonra da sosyalist örgütlenmeleri ve sendikaları yasakladı.
avusturya faşizmini alman nazizmi’nden ve italyan faşizmi’nden ayıran başlıca nokta bir kitle partisi yerine, kimi burjuva ve katolik gruplara dayanmasıdır. ayrıca italya’daki mussolini ya da almanya’daki hitler gibi karizmatik bir lider avusturya faşizmi’nde yoktur. bu farka rağmen 1938’deki anschluß (katılma) sonrasında avusturya faşizmi kolayca alman nazizmi’yle yer değiştirmiştir. üstelik heimwehr gruplarının 25 temmuz 1934’de yapılan nazi darbesi girişimine karşı mücadele etmiş olmalarına karşın nazi iktidarı bu grupları kendi çevresinde tutmayı başarmıştır.