bu akşam milli takımımızn rakibi olan ülke.fenerli appiah ın ülkesi
gana
(bkz: kofi annan)
tam adı: gana cumhuriyeti
yüzölçümü: 239 460 km
başkenti: accra
para birimi: cedi
dili: ingilizce (resmi) ve çeşitli yerli dilleri
nüfusu: 20 244 154 kişi (2002 tahmini)
ortalama ömür : 57.06 yıl (2002 tahmini)
okur yazarlık oranı: % 64.5 (1995 tahmini)
kişi başına düşen milli gelir: 1 980 $ (2001 tahmini)
yüzölçümü: 239 460 km
başkenti: accra
para birimi: cedi
dili: ingilizce (resmi) ve çeşitli yerli dilleri
nüfusu: 20 244 154 kişi (2002 tahmini)
ortalama ömür : 57.06 yıl (2002 tahmini)
okur yazarlık oranı: % 64.5 (1995 tahmini)
kişi başına düşen milli gelir: 1 980 $ (2001 tahmini)
coğrafi verileri
konum: batı afrika’da fildişi sahili ile togo arasında yer almaktadır.
coğrafi konumu: 8 00 kuzey enlemi, 2 00 batı boylamı
haritadaki konumu: batı afrika
yüzölçümü: toplam: 238,540 km²
sınırları: toplam: 2,093 km
sınır komşuları: burkina faso 548 km, fildişi sahili 668 km, togo 877 km
sahil şeridi: 539 km
iklim: tropikal iklim. sıcaklık yıl içinde 26 ve 32 derece arasında değişmektedir. gana`nın iklim koşullarını kuzeydoğuda sahra üzerinden gelen sıcak, kuru ve toz yüklü hava kütlesi ile güneybatıda atlas okyanusu`nun güney kesimi üzerinden gelen tropik hava kütlesi belirler.
arazi yapısı: ülkenin güneybatı, kuzeybatı ve en kuzey bölgesi parçalanmış bir peneplen görünümündedir. geri kalan bölgenin büyük bölümünü ise volta havzası olarak bilinen geniş bir alan kaplar.
deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: atlas okyanusu 0 m; en yüksek noktası: afacato dağı 880 m
doğal kaynakları: altın, kereste, boksit, manganez, balık, kauçuk, hidro güç
arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %12
adimi ekinler: %7
otlak ve çayırlar: %22
ormanlar: %35
diğer: %24 (1993 verileri)
sulanan arazi: 60 km² (1993 verileri)
doğal afetler: ocak - mart ayları arasında kuru, tozlu harmattan rüzgarları ortaya çıkar. kuraklıklar bir başka sorun olmaktadır.
nüfus bilgileri
nüfus: 19,894,014 (temmuz 2001 verileri)
nüfus yapısı: 0-14 yaş arası %42
15-64 yaş arası %55
65 yaş ve üstü %23 (2001 verileri)
nüfus artış oranı: %1.79 (2001 verileri)
mülteci oranı: -0.83 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
bebek ölüm oranı: 56.54 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 57.24 yıl
erkeklerde: 55.86 yıl
kadınlarda: 58.66 yıl (2001 verileri)
ortalama çocuk sayısı: 3.82 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
hiv/aids - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %3.6 (1999 verileri)
hiv/aids - hastalığı olan insan sayısı: 340,000 (1999 verileri)
hiv/aids - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 33,000 (1999 verileri)
ulus: gana
nüfusun etnik dağılımı: afrika zencileri %99.8 (büyük kabileler - akan %44, moshi-dagomba %16, ewe %13, %ga 8), avrupalılar ve diğer %0.2
din: yerel inançlar %38, müslümanlar %30, hıristiyan %24, diğer %8
diller: ingilizce (resmi), afrika dilleri (akan, moshi-dagomba, ewe ve ga dahil)
okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %64.5
erkekler: %75.9
kadınlar: %53.5 (1995 verileri)
yönetimi
ülke adı: resmi tam adı: gana cumhuriyeti
kısa şekli : gana
eski adı: altın sahiller
ingilizce: ghana
yönetim biçimi: çok partili anayasal demokrasi
başkent: akra
idari bölümler: 10 bölge; ashanti, brong-ahafo, orta bölge, doğu bölgesi, büyük akra, kuzey bölgesi, yukarı doğu, yukarı batı, volta, batı bölgesi
bağımsızlık günü: 6 mart 1957 (ingiltere’den)
milli bayram: bağımsızlık günü, 6 mart (1957)
anayasa: 28 nisan 1992
üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: abeda, acp (afrika - karayip - pasifik ülkeleri), afdb (afrika kalkınma bankası), c, ccc (gümrük işbirliği konseyi), eca (birleşmiş milletler afrika ekonomik komisyonu), ecowas (batı afrika ekonomik topluluğu), fao (tarım ve gıda örgütü), g-24, g-77, iaea (uluslararası atom enerjisi ajansı), ibrd (uluslararası imar ve kalkınma bankası), icao (uluslararası sivil havacılık örgütü), icc (milletlerarası ticaret odası), icftu (uluslararası serbest ticaret birlikleri konfederastonu), icrm (uluslararası kızılhaç ve kızılay hareketi), ida (uluslararası kalkınma birliği), ifad (uluslararası tarımsal kalkınma fonu), ifc (uluslararası finansman kurumu), ifrcs (uluslararası kızılhaç ve kızılay toplulukları federasyonu), ilo (uluslarası çalışma örgütü), imf (uluslararası para fonu), imo (uluslararası denizcilik örgütü), inmarsat (uluslararası denizcilik uydu teşkilatı), intelsat (uluslararası telekomünikasyon ve uydu örgütü), interpol (uluslararası polis teşkilatı), ioc (uluslararası olimpiyat komitesi), iom (uluslararası göçmen teşkilatı), iso (uluslararası standartlar örgütü), itu (uluslararası haberleşme birliği), minurso (bm bati sahra referandum misyonu), nam, oas (amerika devletleri teşkilatı), oau (afrika birliği teşkilatı), opcw (kimyasal silahları yasaklama organizasyonu), un (birleşmiş milletler), unctad (birleşmiş milletler ticaret ve kalkınma konferansı), unesco (eğitim-bilim ve kültür örgütü), unido (endüstriyel kalkınma örgütü), unifil (bm geçici gücü), unikom (bm irak-kuveyt gözlem misyonu), unitar (bm eğitim araştırma enstitüsü), unmee (bm etyopya-eritre misyonu), unmibh (bm bosna hersek misyonu), unmik (bm kosova geçici yönetimi), unmop (bm prevlaka gözlem misyonu), unmot, untaet (bm doğu timor geçiş yönetimi), unu, upu (dünya posta birliği), wcl (dünya emek konfederasyonu), wftu (dünya işçi sendikaları federasyonu), who (dünya sağlık örgütü), wipo (dünya fikri mülkiyet teşkilatı), wmo (dünya meteoroloji örgütü), wtoo (dünya turizm örgütü), wtro (dünya ticaret örgütü)
ekonomik göstergeler
ekonomiye genel bakış: zengin doğal kaynakların bahşedildiği gana, daha fakir batı afrika ülkelerininkinin iki katı kişi başına düşen üretime sahiptir. böyle olduğu halde, gana ağırlıklı olarak uluslararası finansal ve teknik yardıma bağlı kalmıştır. altın, kereste ve kakao üretimi yabancı dövizin en büyük kaynaklarıdır. yerel ekonomi, gayri safi milli hasılanın %41`ini ve iş gücünün %60`ını karşılayan tarım rızkının etrafında dönmeye devam etmektedir. 1995-97`de gana, avrupa para fonu ile işbirliği içinde 3 yıllık yapısal tashih programı altında karışık bir ilerleme kaydetmiştir. olumsuz yönde, ulusal sektör ücretleri yükselmiş ve ulusal asayiş bağlantıları enflasyon açığı finansmanına devam etmiş, gana tutum nizamı ile birlikte ulusal hoşnutsuzluk yükselmiştir. ayrıca 1998`de güç kesintileri, ekonomik büyümenin yavaşlamasına sebep olmuştur.
gsyih: satınalma gücü paritesi - 37.4 milyar $ (2000 verileri)
gsyih - reel büyüme: %3 (2000 verileri)
gsyih - sektörel bileşim: tarım: %36
endüstri: %25
hizmet: %39 (2000 verileri)
enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %22.8 (2000 verileri)
iş gücü: 9 milyon (2000 verileri)
sektörlere göre işgücü dağılımı: tarım %60, endüstri %15, hizmet %25 (1999 verileri)
işsizlik oranı: %20 (1997 verileri)
endüstri: madencilik, hafif sanayi, alüminyum sanayi, gıda üretimi
endüstrinin büyüme oranı: %4.2 (1996 verileri)
elektrik üretimi: 5.466 milyar kwh (1999)
elektrik tüketimi: 5.573 milyar kwh (1999)
elektrik ihracatı: 400 milyon kwh (1999)
elektrik ithalatı: 890 milyon kwh (1999)
tarım ürünleri: kakao, pirinç, kahve, manyok, fıstık, mısır, muz, kereste
ihracat: 1.6 milyar $ (2000)
ihracat ürünleri: altın, kakao, kereste, ton balığı, boksit, alüminyum, manganez, mücevher
ihracat ortakları: togo, ingiltere, italya, hollanda, almanya, abd, fransa (1998)
ithalat: 2.2 milyar $ (2000)
ithalat ürünleri: endüstri ekipmanları, petrol, gıda maddeleri
ithalat ortakları: ingiltere, nijerya, abd, almanya, italya, ispanya (1998)
dış borç tutarı: 7 milyar $ (1999 verileri)
para birimi: cedi (ghc)
para birimi kodu: ghc
mali yıl: takvim yılı
iletişim bilgileri
kullanılan telefon hatları: 200,000 (1998)
telefon kodu: 233
radyo yayın istasyonları: am 0, fm 18, kısa dalga 3 (1999)
radyolar: 4.4 milyon (1997)
televizyon yayını yapan istasyonlar: 11 (1999)
televizyonlar: 1.73 milyon (1997)
internet kısaltması: .gh
internet servis sağlayıcıları: 1 (2000)
internet kullanıcıları: 20,000 (2000)
ulaşım ve taşımacılık
demiryolları: 953 km (1997 verileri)
karayolları: 39,409 km (1997)
su yolları: 1,293 km
boru hatları: 0 km
limanları: takoradi, tema
hava alanları: 12 (2000 verileri)
konum: batı afrika’da fildişi sahili ile togo arasında yer almaktadır.
coğrafi konumu: 8 00 kuzey enlemi, 2 00 batı boylamı
haritadaki konumu: batı afrika
yüzölçümü: toplam: 238,540 km²
sınırları: toplam: 2,093 km
sınır komşuları: burkina faso 548 km, fildişi sahili 668 km, togo 877 km
sahil şeridi: 539 km
iklim: tropikal iklim. sıcaklık yıl içinde 26 ve 32 derece arasında değişmektedir. gana`nın iklim koşullarını kuzeydoğuda sahra üzerinden gelen sıcak, kuru ve toz yüklü hava kütlesi ile güneybatıda atlas okyanusu`nun güney kesimi üzerinden gelen tropik hava kütlesi belirler.
arazi yapısı: ülkenin güneybatı, kuzeybatı ve en kuzey bölgesi parçalanmış bir peneplen görünümündedir. geri kalan bölgenin büyük bölümünü ise volta havzası olarak bilinen geniş bir alan kaplar.
deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: atlas okyanusu 0 m; en yüksek noktası: afacato dağı 880 m
doğal kaynakları: altın, kereste, boksit, manganez, balık, kauçuk, hidro güç
arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %12
adimi ekinler: %7
otlak ve çayırlar: %22
ormanlar: %35
diğer: %24 (1993 verileri)
sulanan arazi: 60 km² (1993 verileri)
doğal afetler: ocak - mart ayları arasında kuru, tozlu harmattan rüzgarları ortaya çıkar. kuraklıklar bir başka sorun olmaktadır.
nüfus bilgileri
nüfus: 19,894,014 (temmuz 2001 verileri)
nüfus yapısı: 0-14 yaş arası %42
15-64 yaş arası %55
65 yaş ve üstü %23 (2001 verileri)
nüfus artış oranı: %1.79 (2001 verileri)
mülteci oranı: -0.83 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
bebek ölüm oranı: 56.54 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 57.24 yıl
erkeklerde: 55.86 yıl
kadınlarda: 58.66 yıl (2001 verileri)
ortalama çocuk sayısı: 3.82 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
hiv/aids - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %3.6 (1999 verileri)
hiv/aids - hastalığı olan insan sayısı: 340,000 (1999 verileri)
hiv/aids - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 33,000 (1999 verileri)
ulus: gana
nüfusun etnik dağılımı: afrika zencileri %99.8 (büyük kabileler - akan %44, moshi-dagomba %16, ewe %13, %ga 8), avrupalılar ve diğer %0.2
din: yerel inançlar %38, müslümanlar %30, hıristiyan %24, diğer %8
diller: ingilizce (resmi), afrika dilleri (akan, moshi-dagomba, ewe ve ga dahil)
okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %64.5
erkekler: %75.9
kadınlar: %53.5 (1995 verileri)
yönetimi
ülke adı: resmi tam adı: gana cumhuriyeti
kısa şekli : gana
eski adı: altın sahiller
ingilizce: ghana
yönetim biçimi: çok partili anayasal demokrasi
başkent: akra
idari bölümler: 10 bölge; ashanti, brong-ahafo, orta bölge, doğu bölgesi, büyük akra, kuzey bölgesi, yukarı doğu, yukarı batı, volta, batı bölgesi
bağımsızlık günü: 6 mart 1957 (ingiltere’den)
milli bayram: bağımsızlık günü, 6 mart (1957)
anayasa: 28 nisan 1992
üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: abeda, acp (afrika - karayip - pasifik ülkeleri), afdb (afrika kalkınma bankası), c, ccc (gümrük işbirliği konseyi), eca (birleşmiş milletler afrika ekonomik komisyonu), ecowas (batı afrika ekonomik topluluğu), fao (tarım ve gıda örgütü), g-24, g-77, iaea (uluslararası atom enerjisi ajansı), ibrd (uluslararası imar ve kalkınma bankası), icao (uluslararası sivil havacılık örgütü), icc (milletlerarası ticaret odası), icftu (uluslararası serbest ticaret birlikleri konfederastonu), icrm (uluslararası kızılhaç ve kızılay hareketi), ida (uluslararası kalkınma birliği), ifad (uluslararası tarımsal kalkınma fonu), ifc (uluslararası finansman kurumu), ifrcs (uluslararası kızılhaç ve kızılay toplulukları federasyonu), ilo (uluslarası çalışma örgütü), imf (uluslararası para fonu), imo (uluslararası denizcilik örgütü), inmarsat (uluslararası denizcilik uydu teşkilatı), intelsat (uluslararası telekomünikasyon ve uydu örgütü), interpol (uluslararası polis teşkilatı), ioc (uluslararası olimpiyat komitesi), iom (uluslararası göçmen teşkilatı), iso (uluslararası standartlar örgütü), itu (uluslararası haberleşme birliği), minurso (bm bati sahra referandum misyonu), nam, oas (amerika devletleri teşkilatı), oau (afrika birliği teşkilatı), opcw (kimyasal silahları yasaklama organizasyonu), un (birleşmiş milletler), unctad (birleşmiş milletler ticaret ve kalkınma konferansı), unesco (eğitim-bilim ve kültür örgütü), unido (endüstriyel kalkınma örgütü), unifil (bm geçici gücü), unikom (bm irak-kuveyt gözlem misyonu), unitar (bm eğitim araştırma enstitüsü), unmee (bm etyopya-eritre misyonu), unmibh (bm bosna hersek misyonu), unmik (bm kosova geçici yönetimi), unmop (bm prevlaka gözlem misyonu), unmot, untaet (bm doğu timor geçiş yönetimi), unu, upu (dünya posta birliği), wcl (dünya emek konfederasyonu), wftu (dünya işçi sendikaları federasyonu), who (dünya sağlık örgütü), wipo (dünya fikri mülkiyet teşkilatı), wmo (dünya meteoroloji örgütü), wtoo (dünya turizm örgütü), wtro (dünya ticaret örgütü)
ekonomik göstergeler
ekonomiye genel bakış: zengin doğal kaynakların bahşedildiği gana, daha fakir batı afrika ülkelerininkinin iki katı kişi başına düşen üretime sahiptir. böyle olduğu halde, gana ağırlıklı olarak uluslararası finansal ve teknik yardıma bağlı kalmıştır. altın, kereste ve kakao üretimi yabancı dövizin en büyük kaynaklarıdır. yerel ekonomi, gayri safi milli hasılanın %41`ini ve iş gücünün %60`ını karşılayan tarım rızkının etrafında dönmeye devam etmektedir. 1995-97`de gana, avrupa para fonu ile işbirliği içinde 3 yıllık yapısal tashih programı altında karışık bir ilerleme kaydetmiştir. olumsuz yönde, ulusal sektör ücretleri yükselmiş ve ulusal asayiş bağlantıları enflasyon açığı finansmanına devam etmiş, gana tutum nizamı ile birlikte ulusal hoşnutsuzluk yükselmiştir. ayrıca 1998`de güç kesintileri, ekonomik büyümenin yavaşlamasına sebep olmuştur.
gsyih: satınalma gücü paritesi - 37.4 milyar $ (2000 verileri)
gsyih - reel büyüme: %3 (2000 verileri)
gsyih - sektörel bileşim: tarım: %36
endüstri: %25
hizmet: %39 (2000 verileri)
enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %22.8 (2000 verileri)
iş gücü: 9 milyon (2000 verileri)
sektörlere göre işgücü dağılımı: tarım %60, endüstri %15, hizmet %25 (1999 verileri)
işsizlik oranı: %20 (1997 verileri)
endüstri: madencilik, hafif sanayi, alüminyum sanayi, gıda üretimi
endüstrinin büyüme oranı: %4.2 (1996 verileri)
elektrik üretimi: 5.466 milyar kwh (1999)
elektrik tüketimi: 5.573 milyar kwh (1999)
elektrik ihracatı: 400 milyon kwh (1999)
elektrik ithalatı: 890 milyon kwh (1999)
tarım ürünleri: kakao, pirinç, kahve, manyok, fıstık, mısır, muz, kereste
ihracat: 1.6 milyar $ (2000)
ihracat ürünleri: altın, kakao, kereste, ton balığı, boksit, alüminyum, manganez, mücevher
ihracat ortakları: togo, ingiltere, italya, hollanda, almanya, abd, fransa (1998)
ithalat: 2.2 milyar $ (2000)
ithalat ürünleri: endüstri ekipmanları, petrol, gıda maddeleri
ithalat ortakları: ingiltere, nijerya, abd, almanya, italya, ispanya (1998)
dış borç tutarı: 7 milyar $ (1999 verileri)
para birimi: cedi (ghc)
para birimi kodu: ghc
mali yıl: takvim yılı
iletişim bilgileri
kullanılan telefon hatları: 200,000 (1998)
telefon kodu: 233
radyo yayın istasyonları: am 0, fm 18, kısa dalga 3 (1999)
radyolar: 4.4 milyon (1997)
televizyon yayını yapan istasyonlar: 11 (1999)
televizyonlar: 1.73 milyon (1997)
internet kısaltması: .gh
internet servis sağlayıcıları: 1 (2000)
internet kullanıcıları: 20,000 (2000)
ulaşım ve taşımacılık
demiryolları: 953 km (1997 verileri)
karayolları: 39,409 km (1997)
su yolları: 1,293 km
boru hatları: 0 km
limanları: takoradi, tema
hava alanları: 12 (2000 verileri)
neden bekliyorsun?
bu sözlük, duygu ve düşüncelerini özgürce paylaştığın bir platform, hislerini tercüme eden özgür bilgi kaynağıdır.
katkıda bulunmak istemez misin?