apoyevmatini

cumhuriyetin ilanından sonra rum azınlığın kurduğu apoyev matini gazetesi 80’inci yılını kutladı. andon vasiliadis’in çıkardığı gazete 80 yıldır haftanın her günü, istanbul’da sayıları gittikçe azalan rumların iletişimini sağlıyor. cemaatteki evlilikleri, ölümleri ve vaftiz törenlerini duyuran gazetenin şimdiki yayın yönetmeni mihail vasiliadis.
yıl 1925... türkiye cumhuriyeti’nin kurulmasının ardından yapılan bir düzenlemeyle bir mahallede birden fazla eczane bulunması yasaklanır. eczane sahipleri arasında kura çekilerek eczanesi kapatılacak olanlar belirlenir. istanbul’da yaşayan andon vasiliadis kurayı kaybedince eczanesini kapatmak zorunda kalır. aynı dönemde rumca gazete çıkarılması için izin verilmesi üzerine, ankara’daki dostlarının da yardımını alan vasiliadis, kardeşi konstandinos’la birlikte gazete çıkarmaya karar verir. matbaacı oiseas kristaliolis’i de ortakları olarak kadroya dahil eden vasiliadis kardeşler, 12 temmuz 1925’te apoyev matini adlı gazetenin ilk sayısını yayın hayatına kazandırır. haftanın her günü dört sayfa yayımlanan gazete kısa süre içinde rum cemaatinden büyük ilgi görür. bu tarihlerde gazetenin yayın yönetmenliğini de dönemin başarılı rum gazetecisi kaveliros markuizos yürütür.
daha sonra markuizos’un yardımcılığına getirilen grigorios yaveridis’in devraldığı gazete 1930 ile 1950’li yıllar arasında 22 bin gibi rekor bir tiraja ulaşır. 180 bin rumun yaşadığı istanbul’da faaliyet gösteren gazetenin şaşaalı yılları kentteki rum nüfusunun azalmasıyla sona erer. hazırlanması için 20 kişinin çalıştığı gazete yaveridis’in vefatıyla damadı dr. yorgi adosoğlu’na geçer. zamanla ilan ve reklam geliri azalan gazete adosoğlu ve iki çalışanının özverisi sayesinde kapanmaya direnir.

türkiye, yunanistan ve kıbrıs’la ilgili haberler de gazetede yer alıyor
rum cemaati arasındaki iletişimi sağlamak amacıyla yayın yapan gazetenin isminin altında, "apoyev matini’nin haberi olmadan ne kimse ölür ne de kimse doğar" sloganı yazılı. gazetenin 80 yıldır ayakta kalmasının sırrı da aslında bu sloganda gizli. gazete yıllardır, cemaat üyeleri arasında ölenleri, doğanları, evlenenleri ilanlarla duyuruyor. kilisedeki ayinlerin saatleri ve yerleri ile toplantı ve davetler de gazetenin cemaate verdiği haberlerin diğer kısmını oluşturuyor. tek gelir kaynağı da bunlar karşısında alınan para. kiliselere, patrikhane’ye, rumların yoğun olarak yaşadığı taksim, kurtuluş, şişli ve moda semtlerine dağıtılan gazetenin bugünlerdeki tirajı ise sadece 450. sayfalarında türkiye, yunanistan ve kıbrıs’la ilgili haberler de yer alıyor. dünyadan önemli gelişmeler de okuyuculara duyurulurken magazine yer verilmiyor. gazetenin şu anki yöneticisi mihail vasiliadis ve teknik işleri yürüten katina efstatiu gönüllü olarak çalışıyor. gazeteden ücret alan tek çalışan sorumlu yazı işleri müdürü pola taktak.

"cenaze gününü belirlemek için bizim basılmamızı beklerler"
üç kişilik ekibin hazırladığı gazete ilkel yöntemlerle okuyucuya ulaşıyor. vasiliadis’in gece evde a4 kağıdına 11 santim boyutunda derlediği yazılar, sabah 09.00’da efstatiu ve taktak tarafından şablona diziliyor. fotokopi makinesiyle parşömen kağıda iliştirilen sayfalar bantla gazete sayfası haline getirilerek saat 11.00’de matbaaya yollanıyor. öğleden sonra dağıtıcıların matbaadan aldığı
o günün gazetesi önceden belirlenen adres ve bayilere götürülüyor.
apoyev matini’nin üç yıllık yayın yönetmeni vasiliadis, gazetenin cemaat içinde bir tutkal görevi gördüğünü söylüyor. normal bir gazetenin vereceği tüm haberlerin yanı sıra cemaatteki gelişmeleri de yansıttıklarını anlatıyor: "bir rum için bu gazete rumlarla ilgili gelişmeleri okuyacağı tek gazetedir. esas amacımız her rum evine rumca bir gazetenin girmesi ve dilin, kültürün korunması." hafta sonu çıkmayan gazetenin cenazelerin kaldırılmasını da etkilediğini belirten vasiliadis, "cuma, cumartesi cemaatten biri ölürse beklerler" diyor. "önce gazetede duyulacak ki, insanlar okuyacak ve cenazeye gelecek. pazartesi gazete çıkar, haber duyurulur, salı günü de cenaze kaldırılır."