angola

angola guneybati afrika’da, namibya, demokratik kongo cumhuriyeti ve zambiya ile komsu olan, batisinda atlas okyanusu bulunan bir ulkedir. angola’ya ait olan ve ulkeye siniri olmayan yakindaki cabinda ili de kongo brazaville ile sinira sahiptir. eski bir portekiz somurgesi olan ulkenin onemli olcude dogal kaynaklari vardir (petrol ve elmas en onemlileri). ulke, unvan olarak bir demokrasidir ve angola cumhuriyeti (portekizce republica de angola) adini tasir.
ulkenin ismi topraklarin 16’nci yuzyildaki yerli sahipleri olan bantularin kullandiklari n’gola kelimesinden somurge doneminde portekizce’ye gecmistir. 1951’de somurge ulke, portekiz’in bir denizasiri yonetimi olarak yeniden sekillendirildi, portekiz bati afrikasi olarak da adlandirildi. portekiz somurge yonetimini lagvetmeyi reddedince bagimsizlik hareketleri basladi.

* angolanin bagimsizligi icin halk hareketi (movimento popular de libertacão de angola mpla). portekiz’de ve dogu blokundaki komunist partilerle baglantilari olan bir hareketti.
* angola ulusal bagimsizlik cephesi (frente nacional de libertacão de angola, fnla); kuzeydeki bakongo bolgesinde etnik bir tabani olan ve abd ile zaire’nin mobutu rejimiyle baglantilari vardi.
* angolanin tumden bagimsizligi icin ulusal birlik (união nacional para a independência total de angola, unita); ulkenin merkezindeki ovibundu etnik bolgesi temelli bir hareketti.

14 yillik gerilla savaslarindan sonra 1975’te bagimsizlik elde edildi. ancak bundan sonra da politik kokenleri ve dis destekcileri farkli mpla, unita, fnla arasinda ic savas devam etti. 1991’de bu gruplar cok partili sisteme gecilmesi konusunda anlastilarsa da ve sonraki yillarda secimler yapildiysa da 2002’de liderlerden birinin vurulmasini da iceren ic kavgalar bitmedi.

angola bircok afrika ulkesi gibi, patlak veren salgin hastaliklarla mucadele eden bir ulkedir.

kaynak:wikipedia.org