stephen hawking

stephen william hawking” (1942-….) (s49), “ba?langyc tekilli?ini” bulan, yani her?eyin ba?langycynyn bir “tekillik” oldu?unu ispatlayarak, dunya’da ilk kez allah’y tanymlayan bilim adamydyr. bununla da kalmamy?, “yaratyly?y” cozumlemi?tir. yaratyly?yn tekil oldu?unu (allah’dan geldi?ini); maddenin, mini karadeliklerin “syzyntylaryndan” turedi?ini kanytlamy?tyr.
hawking’in ya?am oykusu aslynda acylarla doludur (k73). 1942 yylynda, oxford, ingiltere’de do?an stephen hawking, cambridge universitesi’nde o?renci iken, tedavisi mumkun olmayan “amyotrophic lateral sclerosis (als)” (motor-noron bozuklu?u) hastaly?yna yakalanyr ve tum vucudu giderek felc olur. 1985 yylynda konu?ma yetene?ini de yitiren unlu bilim adamy, bugun, sadece iki parma?y ile kullanabildi?i ozel bilgisayary aracyly?yyla dy? dunya ile ileti?im kurabilmektedir.
dunya’nyn gelmi? gecmi? en buyuk fizik ve matematik dehasy sayylan hawking, bu hastaly?a yakalandy?ynda umitsizli?e kapylyr, depresyona girerek kendini ickiye verir. ancak, 1963 yylynda tany?ty?y jane wilde onu hayata geri dondurur. hawking’in gizemli ki?ili?i, wilde’y cok etkilemi?tir. iki yyl sonra evlenirler. hawking artyk olumu du?unmemektedir; kendini bilime verir. evlendikten kysa bir sure sonra, ilk tezlerini olu?turmaya ba?lar. evrenin yaratyly?y, 1960’ly yyllaryn en cok konu?ulan konularyndan biridir. bilim adamlary, evrenin duzenli olarak geni?ledi?ini du?unmekte, ancak yaratyly?yna bir cozum getirememektedir. hawking, o donemde, evrenin sonsuz yo?unluktaki tek bir noktadan yaratyldy?yny bulur ve bu fikrini, londra universitesi’nin tanynmy? matematikci ve fizikcilerinden roger penrose’a acar. birlikte caly?arak, 1969 yylynda, einstein’in relativite teoremi ile ba?da?an teoremlerini ortaya koyarlar. einstein’in zamany ve mekany, bu tek noktada birle?mektedir. “daha ba?ka bir deyi?le” der hawking: “zamanyn da bir ba?langycy oldu?unu gosterdik”.
1970’li yyllarda tekerlekli sandalyeye oturmak ve ya?amynyn kalan kysmyny orada gecirmek zorunda kalan hawking, durumuna yine de eskisi kadar uzulmez.
cunku, geli?tirdi?i her teori, onu ruhsal acydan beslemekte, ya?ama sevinci vermektedir.“en buyuk zaferim” dedi?i karadelikler teorisi ilgiyle kar?ylandy?ynda, “nihayet kendimi temize cykardym” demi?tir. 1971 yylynda, teoremini daha da ileriye goturerek, karadeliklerin, sadece olu yyldyzlaryn bir a?amasy olmady?yny; evrenin ba?langycynda, o surecte olu?an muazzam guclere ba?ly olarak, mini karadeliklerin de olu?tu?unu acyklar. hawking’e gore, sadece bizim galaksimizde, en fazla bir proton buyuklu?unde, ancak everest da?y kadar da a?yr, en az bir milyona yakyn karadelik bulunmaktadyr. stephen hawking’in 1973 yylynda ula?ty?y ?a?yrtycy sonuclar, inanylmaz bir teorinin ba?langycyny olu?turur: karadelikler surekli olarak bazy parcacyklar
gondermektedir (buna, daha sonra hawking i?ymasy ady verilmi?tir). bu durum, karadeliklerin, zamanyn dy?ynda kalmasy demektir (k74). bu teori, o zamana kadar bilinenlere oylesine ters du?mektedir ki, hawking, hesaplamalaryny defalarca kontrol etme gere?ini duyar. 1974 yylynda, “karadelikler yoluyla parcacyk olu?umu” adly caly?masyny bilim dunyasyna acyklar. bilim dunyasynda bir donum noktasy olarak nitelenen bu ba?arysyndan sonra, ayny yyl icersinde, cambridge universitesi’nde, (birincisi isaac newton’a (1642-1727), ikincisi paul adrien maurice dirac’a (1902-1984) verilen) “lucasion professor of mathematics” payesi ve kursusu, ucuncu ki?i olarak stephen hawking’e verilir.
einstein’in ba?arysy, sadece kuantum fizi?ine olan katkylary ve relativite teoremi ile synyrlydyr. hawking, mini karadeliklerin ve kara bo?luklaryn astronomisini olu?turmu? ve bu astronomi sayesinde, bilim tarihinde ilk kez, relativite, kuantum ve birle?ik alanlar teorileri’ni tek bir teoremde biraraya getirerek, evrenin karma?yk yaratyly?yny cozumlemi? ve bunlaryn tamamyny geli?tirerek, yaratyly?yn bir “tekillik” (allah) tarafyndan ba?latyldy?yny ispatlamy?tyr (k75).
uzay-zaman konusunda herkesin anlayabilece?i bir kitap yazmayy kafasyna koyan hawking, bu amacyny 1988 yylynda yayynlady?y, “the brief history of time” (zamanyn kysa tarihi) adly kitabyyla (k73) gercekle?tirir. ayny yyl icersinde ulkemizde de yayynlanan bu kitap, en cok satan kitaplar listesinde en uzun sure kalarak “guinnes book of records” a girmi?tir. hawking, bu kitabynda, “yaratycyya htiyacymyz oldu?unu ve insan aklynyn en buyuk zaferinin, tanry’nyn ne du?undu?unu bilmek oldu?unu” soylemi?tir.
hawking, newton’un kursusu olan lucasion profesorlu?une layyk gorulen ucuncu britanyaly’dyr. ancak, bilim dunyasynyn bu dev ismine halen bir nobel odulu verilmemesi dikkat cekicidir. nobel odulu, bugune kadar, islam aleminden sadece pakistanly profesor abdus salam’a (s32) verilmi?tir. bulu?lary ile einstein’y kat be kat gecen hawking’e, bugune kadar bir kac ozel nobel odulu verilmesi gerekirken, sadece bazy payelerle geci?tirilmi? olmasynyn ba?lyca nedeni, onun gizli de olsa musluman olmasyndan iyice ku?kulanylmasydyr.(aiberg’in bu notlary yazdy?y tarihten 12 yyl sonra bile, icinde bulundu?umuz 2000 yylynda, hawking’e hala bir nobel odulu’nun verilmemi? olmasy dikkat cekicidir). gercekten, hawking, muslumanly?yny ?imdilik acyklamaktan kacynmakta; ancak zig-zag o?retisi mensuplaryna gonderdi?i ozel mesajlarda, bunun di?er zig-zag yazarlarynca acyklanmasyny istemektedir (bu istek, aiberg’in kitaplarynda yerine getirilmi?tir).
hawking bir roportajda (g14), “tanry kavramyny gozardy ederek, evrenin ba?langycyndan soz etmek zor olur. evrenin yaratyly?y uzerindeki caly?malarym, bilim ve din arasyndaki bir cizgidedir. fakat ben bu cizginin bilim tarafynda kalmaya caly?yyorum” demi?tir. onun bu tercihi, tanry arayy?yny okuyucuya empoze etmek yerine, bilimin gerceklerini onlara dolaysyz sunmaktyr. e?er hawking, kitaplarynda, allah, kur’an ve islamiyet’ten soz etseydi, bunu empoze kabul edebilecek on fikirli baty toplumunda belki de hic okunmayacakty. dolayysyyla, onun, arayy? icindeki bilim adamlaryny ve okuyucularyny, “tanrysyzlyktan, tanry kavramyna” getirmek uzere bir yol izledi?i sonucuna varyyoruz.
allah’yn kozmik yaratma tekilli?ine uzanacak kadar buyuk bir deha olan stephen hawking ve onunla birlikte caly?malarda bulunan ingiliz matematikci “roger penrose” (k75, k114, k115, d34), zig-zag grubu’nun de?erli birer uyesidirler. hawking, bugune kadar yapty?y sayysyz bulu?la bir cok batyly bilim adamynyn allah’a yakla?masyny ve musluman olmasyny sa?lamy?tyr. gunumuzde, bilim dergilerinde, evren ve yaratyly? ile ilgili olarak yazylan makalelerin tamamyna yakyny, hawking’in bulgularyndan turemi?tir. ca?ymyzyn, hatta her ca?yn en buyuk kozmogoni uzmany olan hawking’in teoremleri, hala ayny hayret ve hararetle guncelli?ini korumaktadyr.
stephen hawking’in ateist olmady?y, tanry tekilli?ini bizzat ispatlamy? olmasy ile apacyk ortadadyr. hyristiyan olmady?yny ise, hawking, bir makalesinde ?oyke acyklamy?tyr:
“1981 yylynda, vatikan’da, papa’nyn duzenledi?i kozmoloji konulu bir seminere, konferans vermek uzere davet edildim. konferansta, “evrenin bir ba?langycy oldu?unu, bir yaratyly? tekilli?inden geldi?ini, synyrsyz oldu?unu ve bunun da otesinde, evrenin katlary oldu?unu ispatly olarak anlattym. fakat, papa, herhalde benim konferansa pek fazla kulak vermemi? olacak ki, daha sonra davetlilerle yapylan goru?me syrasynda beni kutlamakla birlikte, buyuk patlama’nyn olu?umunu ve oncesini “ara?tyrmamamy” benden ozel olarak istedi. cunku, ona gore, yaratyly? any ve oncesi, tanry’nyn i?iydi; tanry’nyn i?ine ise hic kary?ylmazdy. aslynda, ben, yaratyly?la birlikte, yaratyly? oncesinin de sonlu-sonsuz oldu?unu, dolayysyyla bir ba?langyc olan yaratyly? anynyn hem var, hem de yok oldu?unu kastetmi?tim. tanry’yy bu kadar dar bir evrenin icine yerle?tiren papa ise, onu evrenden biraz once yaratylmy? bir yaratyk yapyvermi?ti. oysa, fiziksel yaratyly?, kendinden onceki bir dizi yaratyly?yn devamyydy. tanry, nasyl bu pe?pe?e yaratyly?lar dizisinin bir halkasy olurdu? bu nedenle, konferansy izleyenlere, “tanry evreni yaratmadan once ne yapyyordu? diye sordum. tanry’yy yermek icin de?il, kilisenin 300 yyllyk hatasyny yeniden tekrarlamamasy icin boyle konu?tum. benim tanry’m, papa’nyn tanry’sy de?ildi. papa’nyn tanry’sy bir yaratykty. ama, benim bilim yoluyla ve icimdeki gizli guclerle buldu?um gercek tanry, “mutlak yaratan”dy. “tek yaratan”, orta?y ve benzeri olmayan, her ?eyin ustunde bir “tekillik” (singularity). benim tanry’m, papa’nyn temsil etti?i goru?un (hyristiyanly?yn) beyinlerindeki hayali, sahte tanry’yy bile yaratandy. bu konferansy verdi?im 1981 yylynda, ne tuhaftyr ki, bundan 300 yyl once, ayny kilisenin papa’sy kar?ysynda u?ra? veren galilei’nin durumuna du?mu?tum.
papa, cehaletin inatcy, israrcy bir temsilcisi gibiydi. benim dinim, bilimin yol gosterdi?i, icimdeki gizli gucun diniydi. papa’nyn dini de?ildi.”
hawking, evreni, arz’dan ar?’a kadar geni?leterek, bilimi allah’a ula?tyrmy?; tek bir evren yerine, (alemlerin rabbi uyarynca) sayysyz parelel evreni bulmu? ve insanlyk tarihinde ilk kez, bunu bilimle ispat etmi?tir (k75). onun bilimiyle, di?er dinlerce ongorulen dunyasallyk olgusu, evrenselli?e donu?mu? ve kur’an’yn yuce boyutlaryna ula?my?tyr.
stephen hawking,1995 yylynda, oxford universitesi’nde yapylan bir konferansta, zaman yolculu?u konusunda ?unlary soylemi?tir (g14): “sizi temin ederim ki, henuz yapan birini gormememize ve oldu?unu kanytlayamamyza ra?men, zamanda yolculuk mumkundur. evrendeki karadelikler, zaman yolculu?unu mumkun kylabilir. cunku, karadeliklerin, gelecekteki uygarlyklar tarafyndan kullanylabilece?i yolunda “ciddi iddialar” ve “bulgular” var.”
hawking’in bu sozleri, yazarymyz aiberg’in, “gelecekten gelen zaman gezmenleri dunya tarihini de?i?tirmi? olabilirler” tezini destekler, hatta do?rular niteliktedir. cunku, hawking, bu konuda “ciddi iddialar” ve “bulgulardan” soz etmektedir.
ayny konferansta, “zamanda yolculuk mumkunse, nicin kimse gelecekten gelip, bize bunun nasyl oldu?unu gostermiyor?” sorusuna, hawking ?u cevaby vermi?tir: “insano?lunun do?asy gozonune alyndy?ynda, gelecekten bir insanyn gunumuze gelmeyece?ine ve biz zavally, geri kalmy? atalaryna, zamanda yolculu?un syrlaryny anlatmayaca?yna inanmak cok zor.”
hawking, bu konferansta, kuantum teoremi ile ilgili olarak da ?oyle bir ornek verir: “bir an icin, enerjiyi para olarak du?unun. e?er bankadaki hesabynyzda para varsa, bu parayy istedi?iniz gibi cekebilirsiniz. ama, klasik yasalara gore, bankadaki hesap mevcudunuzdan fazla para cekemezsiniz. ancak, fizi?in en engin ve geni?lemeye musait kuantum teoremi’nde bu mumkundur. yani, hesabynyzdaki mevcudunuzun uzerinde para cekebilirsiniz. ba?ka bir deyi?le, kuantum teoremi yardymyyla, mevcut olan enerjinin uzerinde bir enerjiyi kullanabilirsiniz.”

kaynak ve ceviri:http://www.pbs.org/wnet/hawking/cosmostar/html/hawking.html
http://www.aip.org/history/hawking/index.html