kuleli askeri lisesi

tarihçesi,

kuleli askerî lisesi, "mekteb-i fünun-ı idadîye" adı altında 21 eylül 1845’te bugün istanbul teknik üniversitesi olarak kullanılan maçka kışlası’nda kurulmuştur. bu kışlanın tamiri nedeniyle ilk öğretim yılını, mızıka-i hümayün ve baltacılar dairesi olarak kullanılan çinli köşk’te tamamlamıştır. maçka kışlası’nın tamiratının bitmesi üzerine buraya taşınan mekteb-i fünun-ı idadîye, sultan abdülmecid’in de bulunduğu bir törenle 10 ekim 1846’da ikinci öğretim yılına başlamıştır.

1868’te mevcut askerî idadîlerin (liselerin) birleştirilmesi kararı alınmıştır. bu tarihte, kuleli de dahil olmak üzere, dört askerî idadî "umum mekteb-i idadî şahane" adı altında birleştirilerek galatasaray kışlasına nakledilmişlerdir. idadîlerin birleştirilmesinden istenilen sonuç elde edilemeyince, 1872’de okulların ayrı ayrı öğretime devam etmeleri kararlaştırılmıştır. bunun üzerine mekteb-i fünun-ı idadîye ve deniz idadîsi, kuleli kışlası’na taşınmışlardır. bu tarihten sonra okul "kuleli idadîsi" adıyla anılmaya başlamıştır.

1877-1878 osmanlı-rus savaşı dolayısıyla kuleli’nin hastahaneye çevrilmesi kararlaştırılınca okul, pangaltı’daki harp okulu binasına taşınmıştır. savaşın sona ermesiyle birlikte askeri tıbbiye idadisi ile birlikte yeniden çengelköy’deki binasına dönmüştür(1879). mevcudun artması üzerine okul haricindeki sırt üzerindeki okul hastahanesi tahliye edilip burası tıbbiyeye tahsis edilmiştir. hastahane ise beylerbeyi’ne taşınmıştır. askeri tıbbiye idadisi daha sonra haydarpaşa’ya naklonulmuştur. (1910)

1912-1913 balkan harbi sırasında kuleli kışlası tekrar hastahane olmuştur. öğrencilerin bir kısmı kandilli kız lisesi’nin bulunduğu adile sultan sarayına bir kısmı da beylerbeyi sarayı’nın yanındaki binalara gönderilmiştir. 1913 yılı sonunda, okul tekrar eski binasına taşınmıştır.

birinci dünya savaşı sırasında okul bir dönem büyük adadaki rum yetimhanesine taşınmıştır. birinci dünya savaşı sonunda, ingilizler’in mondros mütarekesi’ne dayanan istekleri üzerine okul binası boşaltılmıştır. bina ingilizler tarafından ermeni yetim ve göçmenlerine tahsis edilmiştir (5 kasım 1920). kuleli idadîsi, önce kağıthane’de, sünnet köprüsü yanındaki çadırlardan ibaret bir ordugaha, bir ay sonrada maçka’daki karakol binasına taşınmıştır. ingilizler’in buraya da el atması üzerine, beylerbeyi sarayı yanındaki eski jandarma okulu’na nakledilmiştir (26 aralık 1920).

26 ağustos 1922’de başlayan büyük taarruzun parlak bir zaferle sonuçlanması sonucu başlayan lozan barış görüşmeleri ile beraber ingilizler, kuleli kışlası’nı boşaltarak türk makamlarına teslim etmişlerdir.böylece okul, üç yıllık bir aradan sonra, 6 ekim 1923’te şanlı yuvasına taşınmıştır.

1924’te çıkarılan "tevhid-i tedrisat (eğitimin birleştirilmesi) kanunu" ile okul sivil liseye dönüştürüldü. adı da "kuleli lisesi" olarak değiştirildi. aynı ders yılı sonunda bu uygulamaya son verilmiş ve okul tekrar askeri liseye çevrilmiştir. ayrıca 1925’te "kuleli askeri lisesi" şeklinde bugünkü adını almıştır.

1 eylül 1939’da başlayan ii. dünya savaşı’nda, almanlar balkan devletleri’ni istila ederek sınırlarımıza kadar gelmişlerdi. bitaraf olmamıza rağmen, yerinde bazı karalar almamız gerekiyordu. seferberlik planlarına uyularak kuleli askeri lisesi mayıs 1941’de konya’ya nakledildi. kuleli kışlası 1000 yataklı askeri hastahane haline getirildi ve boğaz nakliyat komutanlığı da buraya taşındı. ii. dünya savaşı’nın sona ermesinden sonra, 18 ağustos 1947’de istanbul’a taşınarak tekrar ve son olarak tarihi ve kutsal yuvasına kavuşmuştur.

kuleli askeri lisesi, 1975-76 öğretim yılına kadar milli eğitim bakanlığı’na bağlı liselerin fen kolu programını uygulamıştır. bu tarihte kolej sistemine geçilmiş, daha önce üç yıl olan öğretim süresi hazırlık sınıfı’nın açılmasıyla birlikte dört seneye çıkarılmıştır.

şeklinde olan boğazın incisi lise