kazakistan

coğrafi verileri


konum: orta asya’da, çin’in kuzey batısında yer alır.
coğrafi konumu: 48 00 kuzey enlemi, 68 00 doğu boylamı
haritadaki konumu: orta asya
yüzölçümü: 2,717,300 km²
sınırları: toplam: 12,012 km
sınır komşuları: çin 1,533 km, kırgızistan 1,051 km, rusya 6,846 km, türkmenistan 379 km, özbekistan 2,203 km
sahil şeridi: 0 km (kara ile çevrili)
iklimi: kıtasal iklim görülür, kışlar soğuk, yazlar sıcak geçer.
en alçak noktası: vpadina kaundy -132 m
en yüksek noktası: khan tangiri shyngy 6,995 m
doğal kaynakları: petrol, doğal gaz, kömür, demir, manganez, krom, nikel, kobalt, bakır, molibden, kurşun, çinko, boksit, altın, uranyum
arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %12
daimi ekinler: %11
otlaklar: %57
ormanlık arazi: %4
diğer: %16 (1993 verileri)
sulanan arazi: 22,000 km² (1996 verileri)
doğal afetler: depremler ve toprak kaymaları


nüfus bilgileri


nüfus: 16,731,303 (temmuz 2001 verileri)
nüfus artış oranı: %0.03 (2001 verileri)
mülteci oranı: -6.43 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
bebek ölüm oranı: 59.17 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 63.29 yıl
erkeklerde: 57.87 yıl
kadınlarda: 68.97 yıl (2001 verileri)
ortalama çocuk sayısı: 2.07 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
hiv/aids - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.04 (1999 verileri)
hiv/aids - hastalığı olan insan sayısı: 3,500 (1999 verileri)
hiv/aids - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 100 den az (1999 verileri)
ulus: kazakistan
nüfusun etnik dağılımı: kazakistanlı %53.4, rus %30, ukraynalı %3.7, özbek %2.5, alman %2.4, uygur %1.4, diğer %6.6 (1999 nüfus sayımı)
din: müslüman %47, rus ortodoksları %44, protestanlar %2, diğer %7
diller: kazakistanlı %40, rus %66
okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %98
erkekler: %99
kadınlar: %96 (1989 verileri)


yönetimi


ülke adı: resmi tam adı: kazakistan cumhuriyeti
kısa şekli : kazakistan
ingilizce: kazakhstan
yerel tam adı: qazaqstan respublikasy
eski adı: kazakistan sovyet sosyalist cumhuriyeti
yönetim biçimi: başkanlık tipi cumhuriyet
başkent: astana
idari bölümler: 14 bölge ve 3 şehir; almatı, almatı şehri, aqmola (astana), aqtobe, astana, atyrau, batys qazaqstan (oral), bayqongyr, mangghystau (aqtau; formerly shevchenko), ongtustik qazaqstan (shymkent), pavlodar, qaraghandy, qostanay, qyzylorda, shyghys qazaqstan (oskemen; formerly ust’-kamenogorsk), soltustik qazaqstan (petropavl), zhambyl (taraz; eski dzhambul)
bağımsızlık günü: 16 aralık 1991 (sovyetler birliğinden ayrıldı)
milli bayram: cumhuriyet günü, 25 ekim (1990)
üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: asdb (asya kalkınma bankası), ccc (gümrük işbirliği konseyi), cis (bağımsız devletlerin topluluğu), eapc (avrupa - atlantik ortaklık konseyi), ebrd (avrupa yatırım ve kalkınma bankası), ece (birleşmiş milletler avrupa ekonomik komisyonu), eco (ekonomik işbirliği örgütü), escap (asya ve pasifikler ekonomik ve sosyal komisyonu), fao (tarım ve gıda örgütü), iaea (uluslararası atom enerjisi ajansı), ibrd (uluslararası imar ve kalkınma bankası), icao (uluslararası sivil havacılık örgütü), ida (uluslararası kalkınma birliği), idb (islam kalkınma bankası), ifad (uluslararası tarımsal kalkınma fonu), ifc (uluslararası finansman kurumu), ilo (uluslarası çalışma örgütü), imf (uluslararası para fonu), imo (uluslararası denizcilik örgütü), intelsat (uluslararası telekomünikasyon ve uydu örgütü), interpol (uluslararası polis teşkilatı), ioc (uluslararası olimpiyat komitesi), iom (uluslararası göçmen teşkilatı), iso (uluslararası standartlar örgütü), itu (uluslararası haberleşme birliği), nam, oas (amerika devletleri teşkilatı), oic (islam konferansı örgütü), opcw (kimyasal silahları yasaklama organizasyonu), osce (avrupa güvenlik ve işbirliği örgütü), pfp (barış için ortaklık), un (birleşmiş milletler), unctad (birleşmiş milletler ticaret ve kalkınma konferansı), unesco (eğitim-bilim ve kültür örgütü), unido (endüstriyel kalkınma örgütü), upu (dünya posta birliği), wftu (dünya işçi sendikaları federasyonu), who (dünya sağlık örgütü), wipo (dünya fikri mülkiyet teşkilatı), wmo (dünya meteoroloji örgütü), wtoo (dünya turizm örgütü), wtro (dünya ticaret örgütü)


ekonomik göstergeler


gsyih: satınalma gücü paritesi - 85.6 milyar $ (2000 verileri)
gsyih - reel büyüme: %10.5 (2000 verileri)
gsyih - sektörel bileşim: tarım: %10
endüstri: %30
hizmet: %60 (1999 verileri)
enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %13.4 (2000 verileri)
iş gücü: 8.8 milyon (1997)
sektörlere göre işgücü dağılımı: endüstri %27, tarım %23, hizmet %50 (1996)
işsizlik oranı: %13.7 (1998 verileri)
endüstri: petrol, kömür, demir, manganez, krom, kurşun, çinko, bakır, titanyum, boksit, altın, gümüş, fosfat, sülfür, demir - çelik, traktör ve diğer tarım makineleri, elektrik motorları, yapı malzemeleri
endüstrinin büyüme oranı: %14.9 (2000 verileri)
elektrik üretimi: 44.36 milyar kwh (1999)
elektrik tüketimi: 44.132 milyar kwh (1999)
elektrik ihracatı: 200 milyon kwh (1999)
elektrik ithalatı: 3.077 milyar kwh (1999)
tarım ürünleri: hububat, pamuk, yün, çiftlik hayvanları
ihracat: 8.8 milyar $ (2000 verileri)
ihracat ürünleri: petrol %40, makine, kimyasal ürün, tahıl, yün, et, kömür
ihracat ortakları: ab %23, rusya %20, çin %8 (1999)
ithalat: 6.9 milyar $ (2000 verileri)
ithalat ürünleri: makine ve parçaları, yapı malzemeleri, petrol ve gaz, araçlar
ithalat ortakları: rusya %37, abd, özbekistan, türkiye, ingiltere, almanya, ukrayna, güney kore (1999)
dış borç tutarı: 12.5 milyar $ (2000 verileri)
para birimi: tenge (kzt)
para birimi kodu: kzt
mali yıl: takvim yılı


iletişim bilgileri


kullanılan telefon hatları: 1.818 milyon (1997)
telefon kodu: 7
radyo yayın istasyonları: am 60, fm 17, kısa dalga 9 (1998)
radyolar: 6.47 milyon (1997)
televizyon yayını yapan istasyonlar: 12 (1998)
televizyonlar: 3.88 milyon (1997)
internet kısaltması: .kz
internet kullanıcıları: 70,000 (2000)


ulaşım ve taşımacılık


demiryolları: 14,400 km (1997)
su yolları: 3,900 km
boru hatları: ham petrol 2,850 km; petrol ürünleri 1,500 km; doğal gaz 3,480 km (1992)
limanları: aqtau (shevchenko), atyrau (gur’yev), oskemen (ust-kamenogorsk), pavlodar, semey (semipalatinsk)
hava alanları: 449 (2000 verileri)