ehmede xani

ehmedê xani, 1651 yılında hakkarinin xani köyünde dünyaya gelmiştir. babasının ismi ilyastır. xani ismi hakkında çeşitli rivayetler vardır. bazı rivayetlere göre xani aşiretinden olması sebebiyle, bazı rivayetler annesinin isminin xanê olması sebebiyle ona xani deniyor.
ehmedê xani çok ileri görüşlüydü. mem û zinden de anlaşılacağı gibi, haksızlığa, zulme , gericiliğe, feodal düzene karşı cephe almış bu yolda hayli mücadele etmişti. zavallıların, yoksulların, çaresizlerin ve haksızlığa uğrayanların yardımcısı olmuştur. çağdaşı olan bazı bilginler gibi yöneticilere ve zalimlere dalkavukluk etmemiş, çıkar peşinde koşmamıştır. her zaman halktan yana olmuştur.
şêx ehmedê xaninin bize üç kitabı ulaşmıştır. mem û zin , nubıhara bıçukanv ve eqida imanê.

kısa hayatına çok şeyler sığdıran şêx ehmedê xani 1707 yılında doğubeyazıtta vefat etti. ziyaretgahı şu an doğubeyazıtta ishak paşa sarayının içerisindedir.