sudan

(bkz: sudan sebep)

afrikanin kuzeyinde bulunan, afrikanin karisik bir ulkesi. 9 tane komsu ulkeleri vardir.

afrika’nın en büyük yüzölçüme sahip ülkesi.

(bkz: darfur)

odtüde 45-50 tane ögrencisi bulunan ülke.amerikan futboluna çok sağlam zenci guardlar yetiştirir bu ülke.(bkz: metu falcons)

yıllardır iç çatışmalarla günlerini geçiren ülkedir.

coğrafi verileri


konum: kuzey afrika, kızıldeniz kıyısında, mısır ile eritre arasında yer alır.
coğrafi konumu: 15 00 kuzey enlemi, 30 00 doğu boylamı
haritadaki konumu: afrika
yüzölçümü: 2,505,810 km²
sınırları: toplam: 7,687 km
sınır komşuları: orta afrika cumhuriyeti 1,165 km, cad 1,360 km, demokratik kongo cumhuriyeti 628 km, mısır 1,273 km, eritre 605 km, etiyopya 1,606 km, kenya 232 km, libya 383 km, uganda 435 km
sahil şeridi: 853 km
iklimi: güneyde tropikal, kuzeyde çöl iklimi görülür.
arazi yapısı: genellikle düz ovalar, doğu ve batıda dağlar.
deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: kızıldeniz 0 m
en yüksek noktası: kinyeti 3,187 m
doğal kaynakları: petrol; demir, bakır, krom, çinko, tungsten, mika, gümüş, altın, hidro enerji
arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %5
daimi ekinler: %0
otlaklar: %46
ormanlık arazi: %19
diğer: %30 (1993 verileri)
sulanan arazi: 19,460 km² (1993 verileri)
doğal afetler: toz fırtınaları


nüfus bilgileri


nüfus: 36,080,373 (temmuz 2001 verileri)
nüfus artış oranı: %2.79 (2001 verileri)
mülteci oranı: 0.04 mülteci/1,000 nüfus (2001 tahmini)
bebek ölüm oranı: 68.67 ölüm/1,000 doğan bebek (2001 tahmini)
ortalama hayat süresi: toplam nüfus: 56.94 yıl
erkeklerde: 55.85 yıl
kadınlarda: 58.08 yıl (2001 verileri)
ortalama çocuk sayısı: 5.35 çocuk/1 kadın (2001 tahmini)
hiv/aids - hastalıklarına yakalanan yetişkin sayısı: %0.99 (1999 verileri)
ulus: sudanlı
nüfusun etnik dağılımı: zenci %52, arap %39, beja %6, yabancı %2, diğer %1
din: sünni müslüman %70, yerel inançlar %25, hıristiyan %5
diller: arapça (resmi), nubice, ta bedawie, çeşitli nilotic lehçeleri, nilo-hamitic, sudan dilleri, ingilizce
okur yazar oranı: 15 yaş ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %46.1
erkekler: %57.7
kadınlar: %34.6 (1995 verileri)


yönetimi


ülke adı: resmi tam adı: sudan cumhuriyeti
kısa şekli : sudan
yerel tam adı: jumhuriyat as-sudan
yerel kısa şekli: as-sudan
yönetim biçimi: parlamenter cumhuriyet
başkent: hartum
idari bölümler: 26 vilayet; a’ali an nil, al bahr al ahmar, al buhayrat, al jazirah, al khartum, al qadarif, al wahdah, an nil al abyad, an nil al azraq, ash shamaliyah, bahr al jabal, gharb al istiwa’iyah, gharb bahr al ghazal, gharb darfur, gharb kurdufan, janub darfur, janub kurdufan, junqali, kassala, nahr an nil, shamal bahr al ghazal, shamal darfur, shamal kurdufan, sharq al istiwa’iyah, sinnar, warab
bağımsızlık günü: 1 ocak 1956 (mısır ve ingiltere’den)
milli bayram: bağımsızlık günü, 1 ocak (1956)
anayasa: 12 nisan 1973
üye olduğu uluslararası örgüt ve kuruluşlar: abeda, acp (afrika - karayip - pasifik ülkeleri), afdb (afrika kalkınma bankası), afesd (arap ülkeleri ekonomik ve sosyal kalkınma fonu), al, amf (arap ülkeleri para fonu), caeu (arap ülkeleri ekonomik anlaşmalar konseyi), ccc (gümrük işbirliği konseyi), eca (birleşmiş milletler afrika ekonomik komisyonu), fao (tarım ve gıda örgütü), g-77, iaea (uluslararası atom enerjisi ajansı), ibrd (uluslararası imar ve kalkınma bankası), icao (uluslararası sivil havacılık örgütü), icrm (uluslararası kızılhaç ve kızılay hareketi), ida (uluslararası kalkınma birliği), idb (islam kalkınma bankası), ifad (uluslararası tarımsal kalkınma fonu), ifc (uluslararası finansman kurumu), ifrcs (uluslararası kızılhaç ve kızılay toplulukları federasyonu), igad (hükümetler arası kalkınma otoritesi), ilo (uluslarası çalışma örgütü), imf (uluslararası para fonu), imo (uluslararası denizcilik örgütü), intelsat (uluslararası telekomünikasyon ve uydu örgütü), interpol (uluslararası polis teşkilatı), ioc (uluslararası olimpiyat komitesi), iom (uluslararası göçmen teşkilatı), iso (uluslararası standartlar örgütü), itu (uluslararası haberleşme birliği), nam, oau (afrika birliği teşkilatı), oic (islam konferansı örgütü), opcw (kimyasal silahları yasaklama organizasyonu), pca (daimi hakemlik mahkemesi), un (birleşmiş milletler), unctad (birleşmiş milletler ticaret ve kalkınma konferansı), unesco (eğitim-bilim ve kültür örgütü), unhcr (bm mülteciler yüksek komiserliği), unido (endüstriyel kalkınma örgütü), unu, upu (dünya posta birliği), wftu (dünya işçi sendikaları federasyonu), who (dünya sağlık örgütü), wipo (dünya fikri mülkiyet teşkilatı), wmo (dünya meteoroloji örgütü), wtoo (dünya turizm örgütü), wtro (dünya ticaret örgütü)


ekonomik göstergeler


gsyih: satınalma gücü paritesi - 35.7 milyar $ (2000 verileri)
gsyih - reel büyüme oranı: %7 (2000 verileri)
gsyih - sektörel bileşim: tarım: %39
endüstri: %17
hizmet: %44 (1998 verileri)
enflasyon oranı (tüketici fiyatlarında): %10 (2000 verileri)
iş gücü: 11 milyon (1996 verileri)
işsizlik oranı: %4 (1996 verileri)
endüstri: pamuk, tekstil, çimento, bitkisel yağlar, şeker, sabun, ayakkabı, petrol üretimi, eczacılık maddeleri
endüstrinin büyüme oranı: %5 (1996 verileri)
elektrik üretimi: 1.76 milyar kwh (1999)
elektrik tüketimi: 1.637 milyar kwh (1999)
elektrik ihracatı: 0 kwh (1999)
elektrik ithalatı: 0 kwh (1999)
tarım ürünleri: pamuk, fındık, darı, buğday, şekerkamışı, manyok, mango, papaya, muz, patates, susam, koyun, çiftlik hayvanı
ihracat: 1.7 milyar $ (2000 verileri)
ihracat ürünleri: petrol ürünleri, pamuk, susam, çiftlik hayvanı, fındık, şeker
ihracat ortakları: suudi arabistan %16, italya %10, almanya %5, fransa %3, tayland %3 (1999)
ithalat: 1.2 milyar $ (2000 verileri)
ithalat ürünleri: gıda maddeleri, makine ve araçlar, tıbbi ve kimyasal ürünler, tekstil
ithalat ortakları: çin %14.7, libya %14.7, suudi arabistan %8.9, ingiltere %8.7, fransa %6.7 (1999)
dış borç tutarı: 24.9 milyar $ (2000 verileri)
para birimi: sudan dinarı (sdd)
para birimi kodu: sdd
mali yıl: takvim yılı


iletişim bilgileri


kullanılan telefon hatları: 400,000 (2000)
telefon kodu: 249
radyo yayın istasyonları: am 12, fm 1, kısa dalga 1 (1998)
radyolar: 7.55 milyon (1997)
televizyon yayını yapan istasyonlar: 3 (1997)
televizyonlar: 2.38 milyon (1997)
internet kısaltması: .sd
internet servis sağlayıcıları: 1 (2000)
internet kullanıcıları: 10,000 (2000)


ulaşım ve taşımacılık


demiryolları: 5,311 km
karayolları: 11,900 km (1996)
su yolları: 5,310 km
boru hatları: arıtılmış ürünler 815 km
limanları: juba, khartoum, kusti, malakal, nimule, port sudan, sawakin
hava alanları: 61 (2000 verileri)
helikopter alanları: 1 (2000 verileri)
http://www.ulkeler.net/sudan.htm

sicak ve tozlu baskenti khartoum olan ulke,insanlari sicakkanlidir oyle asiri siddet yanlisi bir goruntu cizmezler bunun yaninda belirgin bir afrika irkciligi mevcuttur.yanlislikla bir gun yolunuz duserse khartoumdaki soliter cafeye ve ozone cafeye ugradaman gelmeyin derim.

sınırları içerisinde bir takım etnik temizliğin yapıldığı, insan haklarının rafa kaldırıldığı ülke. din savaşları kisvesi altında yine politika, yine politika.

nüfusun yüde 50 lik bir kısmını oluşturan arap nüfusunun geri kalan afrika menşeili nüfusa karşı savaş ilan ettiği bir ülkedir. evet duyulduğunda komik gelebilmektedir. "afrika nın ortasında, darfur da afrika lı halka karşı savaşılmaktadır."

(bkz: omer hasan el besir)

bir haftalık bir referandum neticesinde ikiye bölünmesi muhtemel olan ülke.
böylelikle şeriat ile yönetilen kuzey sudan ve çoğunluğunu hıristiyanların oluşturduğu güney sudan birbirlerinden ayrılacak.
mı? , bir hafta sonunda göreceğiz.

risk altinda bu ulke. referanduma gitmekle iyi etmemi$ler kanimca. her dakika bolunme tehlikesi ile kar$i kar$iya.

başkent hartum’da koca bir ayımı gecirdigim, "kıyamet kopsa sudan’a medeniyet gelmez" derdirten ülkedir.

egitilmis insan azdir, egitilmisler ise 7-8 gorev sahibidir. ornegin benim muhattap oldugum bir adam parlemantoda adalet bakanlıgı temsilcisi, o zaman 1. lig 6. sirada bulunan bir futbol takiminin yoneticisi, barolar birligi baskani, x parti genel baskani, 2 hastanemsi sahibi, kimya ve mezbahane sahibi, aksam beraber yemek yerken sudan devlet başkanı aradiginda " su an misafirlerim var, yarin gorusuruz" diyen bir adamdi.

sudan’da türk insanına osmanlıdan kalma buyuk bir saygı vardır. ustun ırk turklerdir, zira islamı, medeniyeti, insanlıgı ogretmis, somurgeci diger devletlerin aksine ozgurluklerini yasatmislardir eger beyazsaniz yuruyen dolarsinizdir, ama turkseniz kardessinizdir, sudanlıya 3 pound olan size 2 pounddur.

iyidir hostur. beyaz nil ile mavi nil nehrinin birlestigi yerdir. hatta bu iki nehir uzun bir sure yogunluk farkından birbirine karismaz.

amerika dusmanidir. o kadar dusmanıdır ki; bol olan petrolunu çinlilere cikartmaktadirlar. çin mahallesi vardır sehirde... batı’da kalan darfur’da iç savaş egemendir çünkü petrol rezervi en yuksek eyalettir. şehrin gobeginde birleşmiş milletlerin bir hava üssü vardir, allah sizi inandirsin vatikan gibi korunmaktadir.

bir de port sudan isimli bir sehri vardir ki!!!!! kızıl deniz sahilini olusturur ulkenin. sanki birden casablanca’da gibi hissedersiniz kendinizi. dalis turizmi, oteller, gece hayatı, restoranlar... restoran diyorum ki en cok aradiginiz sey odur sudan’da. amwaj adında bir restoranttan baska yiyecek yeriniz yoktur. full adinda milli yemekleri(bakla ezmesi) sabah ogle aksam lavas kullanarak el ile orseliyerek yenir ki; benim damak tadima uymadi.


guneyi tropikal iklime sahiptir, tanzanya ve etiyopya’ya ait topraklarmis gibidir. zaten ayrilan yerde orasidir. asagisi kabile yukarisi seriat bolgesidir.

9 temmuz 201 tarihinde güney sudan ve sudan olarak ikiye bolunmu$tur. bugun de güney sudan ile bir sava$ halindedir.

ciddi protestolara sahne olan ülke.

30 yıldır iktidarı elinde tutan ömer el beşir'e karşı halkın isyan ettiği haberleri geliyor. iş nereye varır bilmem ama, gelen gideni büyük ihtimalle aratır.