budizm

siddharta gautama’nin i.o. 6. yuzyilda hindistan’in kuzey dogu kesiminde kurdugu, bugun butun asya’ya yayilmi$ din ve felsefe sistemine dayali olan dindir. mutlak yaratici icin “hicbir fani goz o’nu gorememi$tir, o’nu gormek icin acilan perdenin arkasinda, kendisini saklayan bir ba$ka perde cikar; fakat perdeler sonsuzdur.” ifadeleri budizmi genel olarak ifade etmektedir zannimca.

(bkz: budist)

(bkz: buda)

budizmde dört esas vardır:

1- hayat, ıstırap ile doludur. zevk ve sefa, bir hayal, bir aldatıcı rüyadır. doğum, ihtiyarlık, hastalık ve ölüm de acı bir ıstıraptır.

2- bu ıstıraplardan kurtuluşa mani olan şey, bilgisizlik yüzünden kapıldığımız hevesler ve ne olursa olsun, muhakkak yaşamak arzumuzdur.

3- istırabı yenmek için, bütün geçici heveslerle birlikte muhakkak yaşamak arzusunu da terk etmek gerekir.

4- yaşama hevesinin sönmesi ile, insan rahata kavuşur. bu hâle "nirvana" ismi verilmektedir. nirvana, hiçbir hevesi ve ihtirası olmayan bir insanın, dünya zevklerinden elini çekerek kutsal istirahata kavuşması demektir.

buda’nın ileri sürdüğü gizemsel dünya görüşü ve din.

budizm i.ö 6. yüzyılda, brahmanizm’e bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. brahmanizm’in tanrıları ve kast ayrılıkları, açlık ve yoksulluk içinde acı çeken milyonlarca insanı büsbütün tedirgin etmeye başlamıştı. buda, bu insanlara, dünyadan vazgeçme (nirvana) yoluyla acıdan kurtulmayı öğütlüyordu. yaşam acısız kılınamayınca acı yaşamsızlıkla giderilecekti. buda, tanrının sözünü etmez, kurtuluşu törebilimsel arınmaya bağlar. budizm’e göre insan ruhunu yeniden bedenleşmesi kurban kesmekle olmaz, günahsız iyi davranışlarla sağlanabilirdi. buda’ya göre acı çekme gerçeği (insanları birbirine bağlayan bütün nesneler acı kaynağıdır), istek gerçeği ( acı, insan isteğinden doğar), acının yok edilmesi gerçeği ( acı, her türlü istekten el çekme eş deyişle nirvanalaşmakla yok edilir) ve sekiz tane maddeden oluşan sekiz yol gerçeği olmak üzere dört temel gerçek vardır.

buda’ya göre evrende insanın bağlanabileceği hiçbir şey yoktur, ne özdekte ne de ruhta hiçbir şey sürekli değildir, ne biçim ne öz vardır, her şey gelip geçicidir, dünya yalan ve boştur.

budizm’in beş ahlak kuralı:
-öldürmeyiniz.
-başkasının malını almayınız.
-başkasının karısını almayınız.
-yalan söylemeyiniz.
-sarhoş olmayınız.
hani ahiret inancı olsa, ilahi olmasından şüphe edilebilir.

doktor:hangi dizin ağrıyo teyze?
teyze: budizim.

edit:okul zamanı bu espriyi yaptığımda bi anda yapayalnız kalmışidim kantin masasında.

(bkz: yin yang).